Belonen of straffen?
Hoe werkt gedragsverandering?
Een blog over gedragsverandering…
In de discussie over de aanpak van de Corona crisis gaat het naast de zoektocht naar vaccins steeds meer over de gedragsverandering die plaats moet vinden. Laat dit nu net iets de expertise van FitzCompany zijn! Wij zetten al jaren in op duurzame gedragsverandering op het gebied van een gezonde leefstijl.
Maarten Bijma neemt ons mee in zijn visie op de wereld van gedragsverandering.
Als je goed gedrag beloond ziet, dan is de kans groot dat je het (ergens in de toekomst) nóg een keer doet. Dat kunnen beloningen zijn die tot iets concreets leiden zoals eten, drinken, seks, slapen en onderdak, maar de beloning kan ook simpelweg ‘een goed gevoel’ zijn. Het omgekeerde geldt voor straffen. Word je gestraft voor slecht gedrag, dan is de kans groter dat je dat in de toekomst níet meer doet.
De algemene consensus is dat straffen helpt, maar belonen veel beter werkt.
Dit principe is algemeen geldend bij de opvoeding van kinderen.
Blog door Maarten Bijma
Gezondheidswetenschapper bij FitzCompany
Een kind belonen voor het laten zien van het goede gedrag is de beste manier om te zorgen dat hij dat gedrag vaker laat zien
Een voorbeeld qua leefstijl dat je vast herkent: (crash)diëten zijn zo populair omdat ze vaak duidelijke handvatten geven en omdat ze vaak direct succes opleveren. Je wordt vrijwel direct beloond voor je inspanningen, je ziet vaak al binnen 1 á 2 dagen resultaat! Dat wordt al lastiger voor trainen. Voordat je daarvan het resultaat ziet, ben je al gauw een week of 6 verder. Tot die tijd moet je jezelf motiveren met de verwachting dat je beloond gaat worden. De beloning zit hem dan meer in “Het voelt goed dat ik met mijn gezondheid/fitheid bezig ben”. Wanneer je stopt met roken, is dat nóg lastiger. Wanneer weet je immers dat je doel bereikt is? Wanneer is je gezondheid beter door het stoppen met roken? Cru gezegd als je niet ziek wordt of niet aan longkanker dood gaat? Omdat de beloning nu zo ver weg ligt (die verbeterde gezondheid) moet je het, in de tijd, dichterbij zoeken. Bijvoorbeeld bij complimenten van anderen, beter proeven of bij het feit dat je minder geld kwijt bent.
Dreigen met straf
Voor een (dreigende) straf geldt hetzelfde. Deze moet direct gekoppeld zijn aan het gedrag en daar dan ook direct op volgen (dus niet weken, maanden of jaren later). Alleen wanneer de straf direct gekoppeld is aan het gedrag is de kans het grootst dat dit gestrafte gedrag vermeden wordt. Een (mogelijke) straf levert echter ook weerstand op. Dat hoeft helemaal niet negatief te zijn, want dat kan er ook juist voor zorgen dat je de straf wil vermijden en het gedrag (waarvoor je de straf verwacht) dus al niet eens meer laat zien.
We zijn snel geneigd om “goed” gedrag als normaal te beschouwen en dit niet te belonen. We grijpen pas in (straffen) als het mis gaat.
In de strategie die het kabinet volgt, in verband met het beperken van COVID-besmettingen, zou het dreigen met straf tot een minimum beperkt moeten worden. Beloningen zouden juist de boventoon moeten voeren: wat levert “goed” gedrag op korte termijn op? En niet alleen voor de maatschappij maar juist zo persoonlijk mogelijk.
Tijdens een persconferentie dus niet dreigen met straf (verzwaring maatregelen) als we ons niet aan de maatregelen houden maar juist een beloning in het vooruitzicht stellen, hoe klein ook. Dat moet heel concreet zijn, bijvoorbeeld als volgende week het aantal nieuwe besmettingen x is dan kunnen we weer buiten sporten. Als je dat 4 weken vooruit doet, dan kun je elke week een concreet en haalbaar doel stellen met een toffe beloning. Halen we het niet, dan schuift dat doel (en de beloning!) een week op.
TIP: BELOON HET GOEDE GEDRAG
Wat werkt in het realiseren van gedragsverandering?
We zijn snel geneigd om “goed” gedrag als normaal te beschouwen en dit niet te belonen. We grijpen pas in (straffen) als het mis gaat.
Dus benoem het goede gedrag en stel een beloning op korte termijn in het vooruitzicht. Desnoods meerdere die elkaar opvolgen. Denk aan stickers die kinderen mogen plakken als ze iets volhouden. Langzaam wordt het nieuwe gedrag een gewoonte.
