Wat vinden wij er nu écht van?
Hoe werkt gedragsverandering?
Blog door Maarten Bijma
Gezondheidswetenschapper bij FitzCompany
Een blog over gedragsverandering…
In de discussie over de aanpak van de Corona crisis gaat het naast de zoektocht naar vaccins steeds meer over de gedragsverandering die plaats moet vinden. Laat dit nu net iets de expertise van FitzCompany zijn! Wij zetten al jaren in op duurzame gedragsverandering op het gebied van een gezonde leefstijl.
Maarten Bijma neemt ons mee in zijn visie op de wereld van gedragsverandering.
Ik vind het belangrijk dat als ik vlees eet, dat het dier dan een goed leven heeft gehad. Ik weet óók wat de gevolgen zijn voor mijn gezondheid wanneer ik (té)veel vlees eet, met name teveel bewerkt vlees. Toch merk ik dat ik op sommige momenten toch kies voor bewerkt vlees of vlees van dieren met bijvoorbeeld maar 1 ster. Zijn andere zaken dan belangrijker of vind ik het eigenlijk toch niet belangrijk genoeg?
Wat vind jij?
Het onderzoek naar het “vinden” stamt uit de beginjaren van de gedragswetenschappen. Het ‘vinden’ werd omgedoopt tot een attitude en al snel werd duidelijk dat je daar een belangrijk onderscheid in moet maken. Je hebt namelijk een cognitieve attitude (ik vind het belangrijk omdat ik weet wat de gevolgen zijn) en een emotionele attitude (ik vind het leuk/aantrekkelijk).
De invloed van de emotionele attitude blijkt veel krachtiger te zijn dan de invloed van de cognitieve attitude. Stel dat iemand wil gaan hardlopen. Dan is het dus meer van belang dat iemand iets leuk vindt en er plezier aan beleeft dan dat iemand het gewoon belangrijk vindt om te doen (beide motieven samen zou natuurlijk het beste!).
Resultaat of proces?
Het is dus goed om te kijken naar heel specifiek gedrag. Zo kan het zijn dat iemand hardlopen niet leuk vindt, maar als diegene dat in een groepje doet het veel aantrekkelijker gaat vinden. Zo kun je bijvoorbeeld duidelijk onderscheid maken tussen mensen waarbij het vooral gaat om het behalen van resultaat en mensen waarbij het proces (het moet bijvoorbeeld vooral gezellig zijn) voorop staat.
Dit onderscheid kun je zelfs nog combineren met een ander onderscheid; mensen die graag zelf bepalen wat ze doen en mensen die het prettig vinden om iets of iemand te volgen. Bijvoorbeeld een schema, een trainer voor de groep óf iemand die zich ergens heel sterk mee bezig houdt (een rolmodel).
TIP: MEER AANDACHT VOOR DE EMOTIONELE COMPONENT
Omdat de emotie vaak wint van het verstand zie je dat mensen snel geneigd zijn om de formele grens op te zoeken en er soms ook overheen te gaan. De invloed van de emotionele attitude blijkt veel krachtiger te zijn dan de invloed van de cognitieve attitude. Hoe zorgen we dat mensen die het belangrijk vinden dat we niet besmet raken, toch gewoon massaal in een volle winkelstraat in de rij gaan staan voor een nieuwe kerstoutfit en leuke kerstcadeaus? De boodschap die het kabinet vandaag gaat brengen zal moeten appelleren aan gedragsverandering op basis van zowel die cognitieve als die emotionele attitude.
Vooral “influencers” hebben invloed op de groep mensen die het prettig vinden om iemand te volgen
Kerst en oud en nieuw
Op dit moment hebben veel families overleg over hoe ze kerst en oud en nieuw willen vieren. Dat is in veel gevallen een strijd tussen het verstand (je mag 3 gasten ontvangen) en onze emoties (ik wil kerst graag met mijn hele familie vieren). Omdat de emotie vaak wint van het verstand zie je dat mensen snel geneigd zijn om de formele grens op te zoeken en er soms ook overheen te gaan.
Het kabinet zou daarom aandacht moeten hebben voor die emotionele component. Soms lijkt het alsof je over hetzelfde twee verschillende meningen kan hebben. Het overgrote deel van de bevolking snapt namelijk heel goed dat met zoveel mensen in de winkelstraat de kans op besmetting heel hoog is, en toch staan de mensen massaal in de rij voor een nieuwe outfit met kerst. De boodschap die het kabinet vandaag gaat brengen zal moeten appelleren aan gedragsverandering op basis van zowel die cognitieve als die emotionele attitude.
